Giáo án Ngữ văn Lớp 9 VNEN - Tuần 8 - Đặng Thị Mai Phương

Tuần : 8 – Bài 8 ( Từ tiết 36 đến tiết 40)
LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1.Kiến thức:
Giúp HS nắm được những nét chính về cuộc đời sự nghiệp và vị trí của Nguyễn Đình Chiểu. Nắm được cốt truyện Lục Vân Tiên.
- Qua đoạn trích hiểu được khát vọng cứu người, giúp đời của tác giả và phẩm chất của 2 nhân vật: Lục Vân Tiên, Kiều Nguyện Nga
- Tìm hiểu phương thức khắc hoạ tính cách nhân vật của truyện.
Giúp HS hiểu được vai trò của miêu tả nội tâm và mối quan hệ nội tâm với ngoại hình trong khi kể chuyện. Rèn luyện kĩ năng kết hợp: kể chuyện với miêu tả nội tâm nhân vật khi viết bài văn tự sự.
II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên : Định hướng tiết học, nghiên cứu SHD ; phân bố thời gian hợp lý
2. Học sinh : Chuẩn bị bài theo sách hướng dẫn học.
III. TIẾN TRÌNH GÌƠ HỌC
Ổn định tố chức 1':
LỚP
Tiết:36
Tiết : 37
Tiết : 38
Tiết : 39
Tiết 40
9A
......................
......................
.....................
.....................
....................
9B
......................
......................
.....................
.....................
....................
 2. Kiểm tra 2' GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3 Hoạt động dạy và học :
Hoạt động của giáo viên – học sinh
Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG A: KHỞI ĐỘNG
GV Giới thiệu khái quát về tác phẩm truyện kiều ; Học sinh đọc đoạn văn giới thiệu về chị em Thúy Kiều của Thanh Tâm Tài Nhân ; Liện hệ với truyện kiều rồi vào bài
HOẠT ĐỘNG B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
VĂN BẢN
1.Đọc văn bản
GV tổ chức cho HS hoạt động chung – hướng dẫn HS cách đọc; nhận xét cách đọc. 
GV có thể tạo hệ thống câu hỏi gợi mở cho HS dễ tìm hiểu:
1Hình ảnh Lục Vân Tiên đánh cướp được miêu tả ở những câu thơ nào?
 Nhân vật Lục Vân Tiên gợi cho nhớ tới hình ảnh những nhân vật nào trong truyện cổ Trung Hoa, trong truyện dân gian?
- Bẻ cây làm gậy, quay 4 phía
- Tác giả so sánh Vân Tiên với Triệu Tử Long. Với lực lượng chênh lệch, bọn lâu la chạy chốn.
 Việc làm đó chứng tỏ tính cách của Lục Vân Tiên ntn?
 Nhận xét gì về nghệ thuật của tác giả trong đoạn này ?
-> Sử dụng các tính từ, so sánh, từ láy
 Sau trận đánh, Lục Vân Tiên có thái độ, cách cư xử với Kiều Nguyệt Nga và Kim Liên ntn? Thể hiện qua những câu thơ nào?
-> Vân Tiên: hơi -> động lòng -> tìm cách an ủi -> ân cần hỏi han -> nghe nói muốn được lạy tạ vội gạt đi ngay -> từ chối lời mời về thăm nhà của Nguyệt Nga để cho nàng đền đáp công ơn
 Qua đây em còn hiểu thêm được gì về tính cách và phẩm chất cuả Lục Vân Tiên?
=> Với Vân Tiên làm việc nghĩa là một bổn phận, một lẽ tự nhiên, không coi đó là công trạng - đó là cách cư xử mang tinh thần nghĩa hiệp của các bậc anh hùng hảo hán.
Qua lời nói và thái độ Vân Tiên là người như thế nào ?
Hình ảnh Nguyệt Nga được hiện lên qua những lời lẽ mà nàng giãi bày với Lục Vân Tiên, hãy tìm những lời lẽ của nàng qua đoạn trích?
- Cách xưng hô khiêm nhường, nói năng vui vẻ, dịu dàng, mực thước, trình bày vấn đề rõ ràng, khúc triết, đáp ứng đầy đủ niềm thăm hỏi ân cần của Lục Vân Tiên, thể hiện chân thành niềm cảm kích, xúc động của mình.
Kiều Nguyệt Nga muốn trả ơn bằng cách nào?
- Nàng là người chịu ơn, Lục Vân Tiên đã cứu cả cuộc đời trong trắng của nàng, nàng áy náy, băn khoăn, tìm cách đền đáp, dù nàng hiểu rằng có đền đáp, tự gắn gắn bó đời mình với chàng.
Qua đây em hiểu được điều gì ở Kiều Nguyệt Nga?
Hai nhân vật được miêu tả qua hành động hay nội tâm nhân vật ?
Truyện Lục Vân Tiên gần với loại truyện nào ?
-. Truyện kể mang tính dân gian
Nhận xét về ngôn ngữ của tác giả trong đoạn trích ?
- Ngôn ngữ và cách kể theo trình tự thời gian
I/ Đọc văn bản.
II/ Tìm hiểu văn bản
1.Nhân vật Lục Vân Tiên:
- Là chàng trai lý tưởng, dũng cảm không nghĩ đến hiểm nguy,là người
 anh hùng tài năng có tấm lòng vị
 nghĩa.
-> Niềm mong ước của tác giả và cũng là của nhân dân.
=>Hào hiệp, chính trực, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm, nhân hậu.
-> thấy việc nghĩa mà bỏ qua không làm thì không phải là người anh hùng.
* Lục Vân Tiên: anh dũng, tài năng, có tấm lòng vị nghĩa vong thân, hào hiệp, chính trực, trọng nghĩa khinh tài, từ tâm, nhân hậu
2.Nhân vật Kiều Nguyệt Nga :
=> Lời lẽ của một cô gái khuê các, thuỳ mị, nết na, có học thức, nói năng văn vẻ, dịu dàng.
- Là con người đáng trọng, đã chinh phục được tình cảm của nhân dân.
3.Nghệ thuật miêu tả ngôn ngữ :
a.Nhân vật được miêu tả thông qua hành động cử chỉ, lời nói.
b. Ngôn ngữ mộc mạc, bình dị, gần với lời nói thông thường, mang màu sắc địa phương Nam Bộ.
 TẬP LÀM VĂN
3.Miêu tả nội tâm trong văn tự sự
GV tổ chức HĐ linh hoạt thực hiện yêu cầu a;b
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai => Chốt lại kiến thức, HS hoàn thành phần c vào vở
HS đọc đoạn trích Kiều ở lầu ngưng bích
 Tìm những câu thơ tả cảnh ?
- "Trước lầu Ngưng Bích khoá xuân...dặm kia"
Và "Buồn trông ...ầm ầm tiếng . quanh ghế ngồi"
Dấu hiệu nào cho em biết các câu thơ này tả cảnh?
- Đối tượng miêu tả ở những câu thơ này là: Khung cảnh thiên nhiên ở lầu Ngưng Bích.
Tìm những câu thơ miêu tả tâm trạng của Thuý Kiều ?
- "Bên trời góc bể bơ vơcó khi  vừa người ôm"
 Dấu hiệu nào cho em biết đoạn thơ trên miêu tả tâm trạng của nàng Kiều?
-> Tập trung miêu tả tâm trạng của nàng Kiều:nỗi nhớ về Kim Trọng, cha mẹ, nghĩ về thân phận cô đơn, bơ vơ nơi đất khách quê người.
 Những câu thơ tả cảnh có mối quan hệ ntn với việc thể hiện nội tâm nhân vật?
HS đọc đoạn văn (70)
 Đoạn văn trên Nam Cao miêu tả ai, với những đặc điểm gì?
- Miêu tả Lão Hạc những đặc điểm về nét mặt, đầu.
 Qua những đặc điểm có suy nghĩ gì về Lão Hạc?
-Tâm trạng đau khổ, dằn vặt của Lão Hạc khi bán con Vàng.
 Đoạn văn trên cũng được coi là đoạn văn miêu tả nội tâm của Lão Hạc, em có nhận xét gì về cách miêu tả của T/g?
- Miêu tả nội tâm Lão Hạc qua nét mặt, cử chỉ -> cách miêu tả gián tiếp.
 3.Miêu tả nội tâm trong văn tự sự
Tả cảnh ngoại hình thấy được tâm trạng bên trong của nhân vật. 
- Miêu tả nội tâm nhằm khắc họa đặc điểm và tính cách nhân vật.
*Miêu tả nội tâm trong văn bản tự sự là tái hiện những ý nghĩ, cảm xúc và diễn biến tâm trạng của nhân vật. Đó là biện pháp quan trọng để xây dựng nhân vật, làm cho nhân vật sinh động.
Có hai cách miêu tả nội tâm : Trực tiếp + gián tiếp.
HOẠT ĐỘNG C: LUYỆN TẬP
Văn bản:
HS dựa vào nội dung tiết học HS hoàn thiện mục (1),(2),(3) theo yêu cầu:
(1).Phong lai: Nói ngỗ ngược, không học thức
Lục Vân Tiên: Ân cần hỏi han; giữ lễ nghĩa; có học thức
Kiều Nguyệt Nga: Cách xưng hô khiêm nhường, nói năng vui vẻ, dịu dàng, mực thước
(2) Rõ nét tính chát dân gian: Hành hiệp trượng nghĩa; có ơn tất báo; cái ác bị trừng trị.
(3) Học sinh dựa vào đoạn trích; vận dụng kiến thức về miêu tả nội tâm để hoàn thành nội dung này.
2.Luyện tập về miêu tả nội tâm trong văn tự sự
GV hướng dẫn HS thực hiện yêu cầu trong sách HD.
Gợi ý có thể thêm miêu tả nội tâm khi cậu bé nghĩ đến việc mua máy nghe nhạc; khi cậu bé ngẫm nghĩ về việc tặng tiền cho ông lão; tâm trạng vui khi làm được việc tốt
HS nhận tự nhận xét bài của mình và bài của bạn theo hướng dẫn.
HOẠT ĐỘNG D : VẬN DỤNG:
GV Hướng dẫn HS Về nhà thực hiện theo SHD
HOẠT ĐỘNG E: TÌM TÒI MỞ RỘNG
HS Tìm đọc truyện Lục Vân Tiên; Có thể dựng trích đoạn Lục Vân Tiên Cứu Kiều Nguyệt Nga