Giáo án Ngữ văn Lớp 9 VNEN - Tuần 5 - Đặng Thị Mai Phương

Tuần : 5 – Bài 5 -Tiết: 21;22;23;24;25
HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1.Kiến thức:
- Chỉ ra và phân tích được những hình ảnh thể hiện vẻ đẹp của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ; nhận xét được đặc điểm của lối văn trần thuật kết hợp với miêu tả.
- Hiểu được sự phát triển của từ vựng còn thể hiện ở việc tạo từ mới và mượn từ ngữ của tiếng nước ngoài
- Biết nhận xét ưu điểm và nhược điểm trong bài văn thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật và yếu tố miêu tả; biết khắc phục một số nhược điểm của bài viết.
.II. CHUẨN BỊ
1. Giáo viên : Định hướng tiết học, nghiên cứu SHD ; phân bố thời gian hợp lý
2. Học sinh : Chuẩn bị bài theo sách hướng dẫn học.
III. TIẾN TRÌNH GÌƠ HỌC
Ổn định tố chức 1':
LỚP
Tiết:21
Tiết : 22
Tiết : 23
Tiết : 24
Tiết 25
9A
......................
......................
.....................
.....................
....................
9B
......................
......................
.....................
.....................
....................
 2. Kiểm tra 2' GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3 Hoạt động dạy và học :
Hoạt động của giáo viên – học sinh
Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG A: KHỞI ĐỘNG
GV giới thiệu về bối cảnh lịch sử, và dạng tiểu thuyết chương hồi rồi vào bài
HOẠT ĐỘNG B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
VĂN BẢN
1.Đọc văn bản
GV tổ chức cho HS hoạt động chung – hướng dẫn HS cách đọc; nhận xét cách đọc. 
GV có thể tạo hệ thống câu hỏi gợi mở cho HS dễ tìm hiểu:
GV đọc - gọi HS đọc
HS kể tóm tắt tác phẩm ? 
Văn bản được chia ra làm mấy phần ?
-Đ1: Từ đầu -> Mậu thân 1788-> Quân Thanh sang Xâm lược nước ta
-Đ2: Tiếp ->Rồi kéo vào thành->Cuộc tiến công thần tốc và chiến thắng oanh liệt của ta.
-Đ3: Còn lại-> Sự thất bại của quân Thanh.
HS đọc đoạn 1
Trong khoảng thời gian ngắn từ 20/11 đến 30/12/1788, khi nhận được tin cấp báo của đô đốc Nguyễn Văn Tuyết thì Nguyễn Huệ đã có thái độ và quyết định gì ? Ông đã làm được những việc gì ? 
Điều đó chứng minh ông là người có phẩm chất gì ?
- Ông định kéo quân ra Bắc, nhưng nghe lời quần thần ông lên ngôi Hoàng Đế để lấy lòng quân.
Việc làm của Nguyễn Huệ như thế nào ?
- Ông trực tiếp chỉ huy đại binh, tuyển mộ quân và duyệt binh.
Qua những việc làm đó ông đã bộc lộ những phẩm chất gì ?
Kể ra những suy nghĩ và việc làm của Nguyễn Huệ ?
- Việc dùng người, sử trí với các tướng sĩ, khen chê đúng người đúng việc .
Tại sao trước khi đốc xuất đại binh Nguyễn Huệ lại an ủi quân lính và truyền thống đánh giặc ?
Qua lời dụ của Quang Trung trong buổi duyệt binh lớn ở Nghệ An với bọn Lân, Sở, Ngô Thì Nhậm và cuộc trò chuyện chứng tỏ vua có phẩm chất gì ?
- Lời dụ của ông ở Nghệ An ngắn gọn, hào hùng, kích động tinh thần tướng sỹ quyết tâm đánh giặc.
- Ông là người lãnh đạo tối cao, độ lượng thông minh.
Nguyễn Huệ là người có phẩm chất gì ? Tại sao ông không quở trách các tướng dưới quyền?
- Sáng suốt trong trong việc dùng người, ông hiểu năng lực của tiến sĩ.
Tìm những chi tiết chứng tỏ tài dùng binh và chỉ huy của vua Quang Trung ? Cách đánh giặc của Quang Trung ?
- Hành quân thần tốc, an toàn, bí mật, mưu lược, thế như trẻ tre, bất ngờ làm cho quân giặc rụng rời -> Vừa tuyển binh vừa duyệt binh.
Hình ảnh vua Quang Trung trong chiến trận được miêu tả như thế nào ?
Nhờ diều gì mà tác giả đã tạo dựng được hình ảnh này ?
Tôn Sỹ Nghị được tác giả miêu tả là kẻ như thế nào ?
Tôn Sỹ Nghị giúp vua Lê Chiêu Thống để làm gì ?
- Để sang xâm lược nước ta.
Vì sao Tôn Sỹ Nghị lại kiêu căng như vậy ?
- Vì chúng vào thành Thăng Long một cách dễ dàng.
Khi nghe tin cấp báo Tôn Sỹ Nghị lộ rõ là người ntn ?
- Sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, người không kịp mặc áo giáp, vứt cả ấn tín mà bỏ chạy hoảng loạn, dày xéo lên nhau.
Vua Lê Chiêu Thống và bọn hoạn quan ntn ?
- Chúng chịu nỗi nhục, đầu hàng bù nhìn, chịu chung số phận với kẻ xâm lược.
Khi quân Tây Sơn vào thành, Lê Chiêu Thống đã làm gì ?
- Chạy theo Tôn Sỹ Nghị.
Qua những chi tiết trên ta thấy tác giả là người ntn ?
I/GIỚI THIỆU CHUNG 
Tác giả :
2.Tác phẩm :
- Trích hoàng lê nhất thống trí
3.Thể loại : tiểu thuyết lịch sử chương hồi.
4.Bố cục: 3 phần
II.TÌM HIỂU VĂN BẢN
1.Hình ảnh Quang Trung Nguyễn Huệ:
- Nguyễn Huệ là con người có hành động mạnh mẽ, quyết đoán, sáng suốt, xông xáo, có chủ đích rõ ràng, biết phân tích tình hình, ông là nhà lãnh đạo, chính trị, quân sự, ngoại giao có tầm nhìn xa, trông rộng.
- Ông là người chỉ huy quân sự cực kì sắc sảo, nhà chính trị có cách nhìn nhạy bén, tự tin.
- Ông là người có tài thao lược, dùng binh như thần.
- Oai phong lẫm liệt
- Tác giả viết bằng sự tôn trọng lịch sử và ý thức dân tộc.
2.Hình ảnh bọn cướp nước và bán nước :
a.Tổng đốc Tôn Sỹ Nghị :
- Mưu cầu lợi ích riêng, bất tài, không biết mình, kiêu căng, chủ quan nhút nhát. 
b.Số phận của vua quan bán nước :
- Vì quyền lợi riêng mà bán rẻ tổ quốc. Chịu nỗi nhục của kẻ đầu hàng, bù nhìn đê hèn.
- Tác giả miêu tả khách quan nhưng có phần ngậm ngùi chua xót.
 TIẾNG VIỆT
3.Tìm hiểu về sự phát triển của từ vựng
GV tổ chức HĐ nhóm đôi thực hiện yêu cầu a;b
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai => Chốt lại kiến thức 
GV có thể lựa chọn thêm một số ngữ liệu khác phù hợp với thực tế.
Tìm hiểu về cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
GV tổ chức HĐ nhóm đôi thực hiện yêu cầu a;b
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai => Chốt lại kiến thức .
GV có thể lựa chọn thêm một số ngữ liệu khác phù hợp với thực tế.
 3. Tìm hiểu về sự phát triển của từ vựng
a. Phát triển bằng cách tạo nghĩa mới.
 Nghĩa của mỗi từ được hiểu theo nghĩa của các từ gốc hợp lại.
- Tạo thêm từ ngữ mới làm vốn từ tăng lên là một hình thức phát triển từ vựng.
b. Mượn từ của tiếng nước ngoài:
 Mượn chủ yếu của tiếng Hán và ngôn ngữ Ấn Âu
4. Tìm hiểu về cách dẫn trực tiếp và cách dẫn gián tiếp
-> Dẫn trực tiếp là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của nhân vật
Được đặt trong ngoặc kép sau dấu hai chấm.
-> Cách dẫn gián tiếp là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của người hoặc nhân vật, có điều chỉnh. Không có dấu hiệu ngăn cách.
HOẠT ĐỘNG C: LUYỆN TẬP
Văn bản:
GV yêu cầu HS chuẩn bị ở nhà; GV gọi HS kể tóm tắt lại truyện; lưu ý đảm bảo ý chính.
GV hướng dẫn học sinh dựa vào nội dung bài học để hoàn thành nội dung mục b; hoàn thiện vào vở theo yêu cầu mục c
1.Văn bản:
a, Tóm tắt văn bản
b, GV hướng dẫn học sinh lựa chọn nhân vật để viết đoạn văn cảm nhận theo yêu cầu.
2.Luyện tập về sự phát triển của từ vựng
GV tổ chức HĐ nhóm đôi thực hiện yêu cầu a ; b
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai.
Tìm từ ngữ mới và giải thích các từ đó ?
- bàn tay vàng -> Giỏi khéo léo.
- Thương hiệu -> Nhãn hiệu thương hiệu.
2.Luyện tập về sự phát triển của từ vựng
2.a - Thị trường, chiến trường, công trường, nông lâm
- Ô xi hóa, lão hóa, điện khí hóa
Trả bài tập làm văn số 1
.Ưu điểm :- Nắm được đặc trưng phương pháp thuyết minh. Viết bài hoàn chỉnh, có lồng ghép yếu tố biểu cảm, miêu tả.
- Bố cục ba phần rõ ràng
- Nêu được các đặc điểm của cây lúa VN
- Diễn đạt có tính nghệ thuật, cảm xúc. Bài viết đầy đủ rõ ràng.
2. Tồn tại :
- Một số HS bài viết chưa rõ yêu cầu của đề, bài viết sơ sài, chưa biết kết hợp với các biện pháp nghệ thuật.
- Bài viết chỉ mới thuyết minh về sự phát triển về cây lúa, chưa nêu được vai trò và tác dụng của cây lúa.
 - Cá biệt có một vài bài việc đua các yếu tố miêu tả, tự sự, biểu cảm chưa thích hợp đẫn đến việc làm mờ nhạt yếu tố thuyết minh.
 Chữ viết cẩu thả, xấu không rõ chữ, sai lỗi chính tả nhiều (9A: Dũng; Hưng;...9B: Mười,)
3.Chữa lỗi chung :
Lỗi diễn đạt : Do cách sắp xếp, dùng từ không chuẩn.
Kết quả::
1-3
3-5
5-8
8-10
9A
9B
HOẠT ĐỘNG D : VẬN DỤNG:
GV Hướng dẫn HS Về nhà thực hiện theo SHD
HOẠT ĐỘNG E: TÌM TÒI MỞ RỘNG
HS Tìm đọc Hoàng Lê nhât thống chí tóm tắt lại một truyện trong đó.
 Hướng dẫn học sinh đọc thêm về việc mượn tiếng đểthấy được việc cần thiết giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt