Giáo án Ngữ văn Lớp 9 VNEN - Tuần 20 - Đặng Thị Mai Phương

Tuần : 20 – Bài 18-Tiết: 91,92,93,94,95
BÀN VỀ ĐỌC SÁCH
I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1.Kiến thức:
- Hiểu được sự cần thiết của việc đọc sách và phương pháp đọc sách qua bài nghị luận, giàu tính thuyết phụ	
HS nắm được khái niệm khởi ngữ, đặc điểm, công dụng của khởi ngữ trong câu.
HS nắm được khái niệm về phân tích và tổng hợp.
Rèn kĩ năng phân tích và tổng hợp trong nói và viết 
II. CHUẨN BỊ
Giáo viên : Định hướng tiết học, nghiên cứu SHD ; phân bố thời gian hợp lý
 Dự kiến phân bổ thời gian:
2. Học sinh : Chuẩn bị bài theo sách hướng dẫn học.
III. TIẾN TRÌNH GÌƠ HỌC
ổn định tố chức 1': 
LỚP
Tiết: 91 +92
Mục A- Mục B1,2+ Mục C1
Tiết : 93
Mục B3 +C2
Tiết :94
Mục B4 + C3
Tiết 95
Mục D+E
9A
......................
......................
.....................
.....................
...................
9B
......................
......................
.....................
.....................
...................
 2. Kiểm tra 2' GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3 Hoạt động dạy và học :
Hoạt động của giáo viên – học sinh
Nội dung kiến thức cần đạt
HOẠT ĐỘNG A: KHỞI ĐỘNG
GV Hướng dẫn học sinh khởi động theo sách hướng dẫn; 
GV nói thêm về tác giả: - Chu Quang Tiềm (1879-1986) nhà mĩ học và lí luận văn học nổi tiếng của Trung Quốc. Bài viết là kết quả của quá trình tích luỹ kinh nghiệm là lời tâm huyết của những người đi trước truyền lại cho thế hệ sau.
HOẠT ĐỘNG B: HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
VĂN BẢN
Đọc văn bản
GV tổ chức cho HS hoạt động chung – hướng dẫn HS cách đọc; nhận xét cách đọc.
2.Tìm hiểu văn bản:
GV linh hoạt tổ chức hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân theo các câu hỏi trong sách hướng dẫn. 
 GV có thể đưa ra các câu hỏi gợi mở định hướng cho học sinh tự rút ra kết luận theo câu hỏi SHD
Hệ thống luận điểm:
 - khẳng định tầm quan trọng , ý nghĩa của việc đọc sách.
- Các khó khăn hướng sai lệch dễ mắc phải của đọc sách .
- Phương pháp đọc sách
HS đọc đoạn 1
Tác giả đã lí giải tầm quan trọng và sự cần thiết của việc đọc sách đối với mỗi con người như thế nào ?
 Sách có tầm quan trọng như thế nào trên con đường phát triển của nhân loại?
 - Những cuốn sách có giá trị có thể xem là những cột mốc trên con đường phát triển học thuật của nhân loại.
 Sách có ý nghĩa và tầm quan trọng như vậy thì việc đọc như thế nào và có ý nghĩa gì ?
- Sách có ý nghĩa quan trọng như vậy thì việc đọc sách là rất cần thiết .
Mối quan hệ giữa đọc sách và học vấn như thế nào ?
- Học vấn là thành quả tích luỹ lâu dài của nhân loại .
 Nhưng tích luỹ bằng cách nào ? ở đâu ?
- Tích luỹ bằng sách, bằng cách đọc sách, đọc sách là để chuẩn bị hành trang về mọi mặt để con người tiếp tục tiến xa trên con đường học tập .
- Trên con đường gian nan trau dồi học vấn của con người, đọc sách là con đường quan trọng để tích luỹ và nâng cao tri thức .Đọc sách là tự học 
- Không thể thu được các thành tựu mới trên con đường phát triển học thuật nếu như không biết kế thừa thành tựu của các thời đã qua.
Tác giả không tuyệt đối hoá, thần thánh hoá việc đọc sách, ông chỉ hạn chế trong sự phát triển của việc trau dồi học vấn.
HS đọc tiếp đoạn 2
 Đọc sách có dễ không ? Tại sao cần lựa chọn sách khi đọc ?
- Đọc sách không dễ, sách là rất quý nhưng cũng chỉ là một thứ tích luỹ trở ngại cho nghiên cứu học vấn, sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, đọc nhiều nhưng đọng lại rất ít.
 Trong tình hình hiện nay, sách vở càng nhiều thì việc đọc sách cũng ngày càng không dễ tác giả đã chỉ ra những hướng sai lệch dễ mắc phải là gì ?
- Tác giả đã dùng biện pháp so sánh 
- Sách nhiều khó lựa chọn, lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn không thật có ích.
 HS đọc đoạn 3 
Tác giả so sánh đọc sách giống như đánh trận và như kẻ trọc phú khoe của ?
- Đọc nhiều dễ lạc hướng, chọn lầm chọn sai những cuốn sách nhạt nhẽo, vô bổ, những cuốn sách đọc hại lãng phí tiền bạc, thời gian.
 Chúng ta cần phải lựa chọn sách để đọc như thế nào ?
 Cách đọc sách đúng đắn là đọc như thế nào ?
cái hại của việc đọc hời hợt được tác giả chế giễu như thế nào ?
- Tác hại của việc đọc hời hợt qua loa là không được, đọc như người cưỡi ngựa xem hoa là không hiểu.
- Đọc có nhiều cách, đọc kết hợp với ghi chép.
 Tác giả khuyên chúng ta nên chọn sách như thế nào ?
- Đọc nhiều không thể coi là vinh dự, đọc ít không phải xấu hổ mà tìm được những cuốn sách thực sự có giá trị và cần thiết đối với bản thân.
Lựa chọn sách đã khó phải có phương pháp đọc như thế nào cho đúng dễ hiểu? 
Tìm nguyên nhân cơ bản tạo nên tính thuyết phục sức hấp dẫn của văn bản ?
- Lời bàn và cách trình bày của tác giả vừa đạt lý vừa thấu tình các nhận xét xác đáng, có lí lẽ.
- Bài văn nghị luận có tính thuyết phục, có sức hấp dẫn, bởi cách viết giàu hình ảnh.
 1. Đọc văn bản : Bàn về đọc sách
2.Tìm hiểu văn bản
aThể loại : Văn nghị luận về một vấn đề xã hội.
b. Hệ thống luận điểm:.
c.Tầm quan trọng và ý nghĩa cần thiết của việc đọc sách .
- Sách đã ghi chép, cô đúc và lưu truyền mọi tri thức, mọi thành tựu mà loài người tìm tòi tích luỹ được qua từng thời đại 
- Sách trở thành kho tàng quý báu cất giữ di sản tinh thần của nhân loại.
- Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn, là tích luỹ nâng cao vốn tri thức, đối với mỗi con người, đọc sách chính là sự chuẩn bị để phấn đấu lâu dài.
d.
* Lời khuyên bổ ích về việc lựa chọn sách
- Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu dễ xa vào lối ăn tươi nuốt sống chứ không kịp tiêu hoá không biết nghiền ngẫm.
- Sách nhiều khiến người ta khó lựa chọn .
- Chọn sách cho tinh, tìm những cuốn sách có giá trị và cần thiết có lợi cho mình.
*Phương pháp đọc sách.
- Đọc kĩ đọc đi đọc lại nhiều lần, đọc suy ngẫm sâu xa, tích luỹ.
- Không nên đọc lướt qua, không nên đọc một cách tràn lan, vừa đọc vừa suy nghĩ, đọc phải có kế hoạch có hệ thống .
- Đọc kết hợp với ghi chép, đọc sách không chỉ là việc học tập tri thức mà còn rèn luyện tính cách học làm người.
 TIẾNG VIỆT
3.Tìm hiểu về khởi ngữ
GV tổ chức HĐ nhóm đôi thực hiện yêu cầu a; b
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai.
1 Còn anh (1), anh (2) không ghìm nổi xúc động.
2. Giàu (1), tôi cũng giàu (2) rồi.
- Anh (1) -> Là chủ ngữ/ Anh (2) -> Là khởi ngữ
Xác định chủ ngữ, khởi ngữ trong câu, nêu tác dụng của khởi ngữ ?
- Chủ ngữ : tôi/ Khởi ngữ : Giàu
3.Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp.
- Chủ ngữ: Chúng ta/ Khởi ngữ: Về văn nghệ
- Vị trí đứng trước chủ ngữ
GV chốt kiến thứ theo yêu cầu c
3.Tìm hiểu về khởi ngữ:
a.
Khởi ngữ đứng trước chủ ngữ và báo trước nội dung thông báo trong câu.
- Tác dụng : Thông báo về đề tài được nói đến trong câu.
b. Trước các khởi ngữ có thêm các quan hệ từ : Còn, đối với, về.
TẬP LÀM VĂN
3.Tìm hiểu về phép phân tích, tổng hợp
HS đọc văn bản trang phục 
Thông qua một loạt dẫn chứng ở đoạn mở bài, tác giả đã rút ra nhận xét về vấn đề gì ?
Hai luận điểm chính trong văn bản là gì ?
Để xác lập 2 luận điểm trên, tác giả dùng phép lập luận nào ? Phép lập luận này đứng ở vị trí nào trong văn bản?
+ Dẫn chứng :
- Cô gái một mình trong hang sâu chắc không đỏ chót móng chân, móng tay.
- Anh thanh niên đi tát nướcchắc không sơ mi phẳng tắp.
- Đi đám cướichân lấm tay bùn.
- Đi dự đám tang không được ăn mặc quần áo lòe loẹt, nói cười oang oang.
+ Dẫn chứng:
- Dù đẹp đến đâulàm mình tự xấu đi mà thôi.
- Xưa nay cái đẹp bao giờ cũng đi với cái giản dị, nhất là phù hợp với môi trường. 
Để chốt lại vấn đề tác giả dùng phép lập luận nào ? Phép lập luận này đứng ở vị trí nào trong câu ?
Nêu vai trò của phép lập luận phân tích tổng hợp ?
+ Vai trò : 
- Giúp ta hiểu sâu sắc các khía cạnh khác nhau của trang phục đối với từng người, từng hoàn cảnh cụ thể.
- Hiểu ý nghĩa văn hóa và đạo đức của cách ăn mặc, nghĩa là không ăn mặc tùy tiện, cẩu thả như một số người tầm thường tưởng đó là sở thích và quyền “ Bất khả xâm phạm”
Theo em để làm rõ về một sự việc hiện tượng nào đó người ta làm ntn?
3.Tìm hiểu về phép phân tích, tổng hợp
.Văn bản : Trang phục
2.Nhận xét :
- Tác giả rút ra nhận xét về vấn đề ăn mặc chỉnh tề, cụ thể là sự đồng bộ, hài hòa giữa quần áo, giày tất trong trang phục của con người.
+ Hai luận điểm chính:
- Trang phục phải phù hợp với hoàn cảnh, tức là tuân thủ những quy tắc ngầm mang tính văn hóa xã hội.
- Trang phục phù hợp với đạo đức là giản dị và hài hòa với môi trường sống xung quanh.
+ Tác giả dùng phép lập luận phân tích cụ thể.
a.Luận điểm 1: Ăn cho mình, mặc cho người.
b.Luận điểm 2: Y phục xứng kì đức.
+ Các phân tích trên làm rõ nhận định của tác giả là “ Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội.
+ Tác giả dùng phép lập luận tổng hợp bằng một kết luận ở cuối văn bản : “ Thế mới biết ...là trang phục đẹp”
- Dùng phép lập luận phân tích và tổng hợp.
HOẠT ĐỘNG C: LUYỆN TẬP
Văn bản:
GV yêu cầu HS chuẩn bị ở nhà; GV gọi HS báo cáo kết quả, chia sẻ với các bạn. 
GV hướng dẫn học sinh dựa vào nội dung bài học để hoàn thành nội dung này
1.Văn bản:
aĐọc kĩ đọc đi đọc lại nhiều lần, đọc suy ngẫm sâu xa, tích luỹ.
- Không nên đọc lướt qua, không nên đọc một cách tràn lan, vừa đọc vừa suy nghĩ, đọc phải có kế hoạch có hệ thống .
- Đọc kết hợp với ghi chép
2.Luyện tập về Khởi ngữ
GV tổ chức HĐ nhóm đôi thực hiện yêu cầu a ; b; c
HS báo cáo kết quả trước lớp. GV chốt và cùng HS phân tích đúng sai.
(2)
a. - Về làm bài, anh ấy cẩn thận lắm.
b- Hiểu thì tôi hiểu rồi, nhưng giải, tôi chưa giải được
2.Luyện tập về khởi ngữ
(1)
Các khởi ngữ 
Điều này ;
.Đối với chúng mình;
.Một mình
3.Lyện tập về phép phân tích tổng hợp
GV linh hoạt tổ chức các hoạt động phù hợp. HS báo cáo kết quả; chia sẻ.
 GV hướng dẫn; chốt ý đúng
HS thảo luận nhóm
 (1),Tìm luận điểm của vấn đề ?
“ Thơ hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài”.
 Phân tích theo trình tự ?
- Thứ nhất : Cái hay thể hiện ở các làn điệu xanh
- Thứ hai : Cái hay thể hiện ở các cử động
- Thứ ba: Cái hay thể hiện ở các vần thơ
 Tìm luận điểm của đoạn văn: 
“ Mấu chốt của thành đạt là ở đâu”?
 (2)Đoạn văn được tác giả phân tích theo trình tự nào ?
- Do nguyên nhân khách quan: Gặp thời, hoàn cảnh, điều kiện học tập thuận lợi, tài năng trời phú.
- Do nguyên nhân chủ quan : Tinh thần kiên trì phấn đấu, học tập không mệt mỏi và không ngừng trau dồi phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
Làm bài tập 2
 Hiện nay có một số học sinh học qua loa đối 
phó không học thực sự, em hãy chỉ ra học qua loa và học đối phó là như thế nào ?
 Phân tích bản chất của việc học đối phó sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào ?
 Việc học qua loa đối phó có tác hại gì cho bản thân và cho xã hội ?
 Mẫu:
. Học qua loa đối phó :Học không có đầu có đuôi, không đến nơi đến chốn, không có kiên thức cơ bản, cái gì cũng biết một tí...
- Học cốt để chỉ khoe mẽ có bằng, nhưng đầu óc trống rỗng, chỉ quen nghe lỏm học mót.
b. Học đối phó : Học cốt để thầy cô không khiển trách, cha mẹ không mắng, chỉ lo việc giải quyết trước mắt.
- Kiến thức phiến diện nông cạn...
c. Bản chất : Có hình thức học tập như : Cũng đến lớp, cũng đọc sách, cũng có điểm thi cũng có bằng cấp.
- Không có thực chất, đầu óc rỗng tuếch hỏi gì cũng không biết, làm việc gì cũng hỏng.
d. Tác hại :
- Đối với xã hội : Những kẻ học đối phó sẽ trở thành gánh nặng lâu dài cho XH về nhiều mặt.
- Đối với bản thân: Những kẻ học đối phó sẽ không có hứng thú học tập 
Bài tập 3 : Viết đoạn văn dựa vào những điều phân tích trong văn bản bàn về đọc sách ?
Đại diện các nhóm trình bày, các thành viên trong lớp nhận xét, bổ sung ý kiến.
Dàn ý mẫu:
- Sách là kho tàng về tri thức được tích lũy từ hàng nghìn năm của nhân loại.
- Vì vậy, bất kì ai muốn có hiểu biết đều phải đọc sách.
- Tri thức trong sách bao gồm những kiến thức khoa học và kinh nghiệm thực tiễn.
- Càng đọc sách càng thấy kiến thức của nhân loại mênh mông.
- Đọc sách là vô cùng cần thiết nhưng cũng phải biết cách chọn sách mà đọc và phải biết cách đọc mới có hiệu quả.
HOẠT ĐỘNG D : VẬN DỤNG:
GV Hướng dẫn HS Về nhà thực hiện theo SHD
HOẠT ĐỘNG E: TÌM TÒI MỞ RỘNG
HS tìm hiểu và sưu tầm những bài viết về đọc sách.
 IV: RÚT KINH NGHIỆM SAU TIẾT DẠY:
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................
........................................................................................................................................